Vermogen van Johan Vollenbroek

Johan Vollenbroek, geboren in 1949, is een bekende Nederlandse chemicus en milieuactivist. Als voorzitter van de milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) speelt hij een prominente rol in de strijd voor een betere milieukwaliteit en het naleven van milieuregels. Vollenbroek kreeg landelijke bekendheid door zijn succesvolle juridische acties tegen het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van de Nederlandse overheid, wat hem een belangrijke stem maakte in het debat rondom milieuwetgeving.

Educatie en carrière

Johan Vollenbroek studeerde procestechnologie aan de HTS in Arnhem en vervolgde zijn studies met bedrijfseconomie aan de Technische Universiteit Eindhoven en scheikunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Om zijn technische achtergrond te versterken, volgde hij ook een postacademische opleiding milieurecht aan de Universiteit van Amsterdam.

Zijn loopbaan begon Vollenbroek als analist tijdens zijn HTS-studie, waarna hij werkte als milieuadviseur bij Royal Haskoning. Hier ontwikkelde hij een passie voor milieukwesties en de noodzaak om regelgeving te waarborgen. Deze belangstelling leidde hem naar de oprichting van zijn eigen milieuadviesbureau, Mobilisation for the Environment (MOB), waarin hij zich richtte op zowel binnenlandse als Europese milieuproblemen. 

De oprichting en het werk van MOB

Gedurende de jaren 1990 richtte Vollenbroek het milieuadviesbureau MOB op, dat oorspronkelijk adviseerde over milieuwetgeving voor landen die tot de Europese Unie wilden toetreden. Daarnaast werkte hij samen met het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer om complexe milieukwesties aan te pakken. MOB richt zich tegenwoordig primair op bezwaarprocedures en juridische acties tegen bedrijven en overheden die onvoldoende voldoen aan milieueisen.

Het werk van Johan Vollenbroek en MOB is vaak gericht op luchtkwaliteit, stikstofemissies en naleving van Europese milieuregels. Hij vertegenwoordigt regelmatig bewoners- en milieuorganisaties bij het aanvechten van vergunningen die niet aan de regelgeving voldoen. Deze juridische acties hebben geleid tot grote overwinningen voor het milieu, zoals een reductie van uitstoot door grote industriële spelers.

De strijd tegen het Programma Aanpak Stikstof (PAS)

De bekendheid van Johan Vollenbroek nam enorm toe in 2018, toen hij samen met andere milieuorganisaties bezwaar indiende tegen het controversiële Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dit overheidsprogramma was bedoeld om economische activiteiten zoals bouwen en landbouw eenvoudig te combineren met natuurbehoud, maar het voldeed niet aan de Europese Habitatrichtlijn en de Wet natuurbescherming.

Dankzij juridische procedures die Vollenbroek had aangespannen, verklaarde het Europese Hof in november 2018 het PAS onwettig. De Raad van State trok in 2019 dezelfde conclusie en stelde het programma buiten werking. Deze uitspraken hadden ingrijpende gevolgen. Niet alleen werd de stikstofcrisis openbaar, maar het zette ook veel bouw- en landbouwprojecten stil, wat leidde tot landelijke protesten. Ondanks de kritiek blijft Vollenbroek benadrukken hoe belangrijk het is om de natuur te beschermen en de wettelijke kaders te respecteren.

Grote successen en veranderingen

Een van de meest recente successen van Johan Vollenbroek vond plaats in juli 2023, toen hij de uitstoot van ammoniak door Olam Food, een van de meest vervuilende bedrijven in Nederland, succesvol wist aan te pakken. Dit bedrijf in Koog aan de Zaan werd gedwongen om de ammoniakuitstoot drastisch te verlagen van 260 ton naar 12 ton per jaar. Het was wederom een bewijs van de impact die Vollenbroek en MOB kunnen hebben op industrieën die schadelijk zijn voor het milieu.

Door dergelijke overwinningen heeft Vollenbroek aantoonbaar invloed uitgeoefend op de verbetering van de luchtkwaliteit en het naleven van milieuwetgeving. Dit heeft hem een reputatie opgeleverd als een toegewijde strijder voor het milieu, maar ook kritiek van belanghebbenden die menen dat hij economische groei belemmert.

Kritiek en controverse

Het werk en de methoden van Vollenbroek zijn niet vrij van controverse. Onder meer journalist Syp Wynia beschuldigde hem ervan een dubbele rol te spelen door enerzijds overheden van advies te voorzien via MOB en anderzijds rechtszaken aan te spannen tegen diezelfde overheden. Zo zou de provincie Friesland MOB een aanzienlijk bedrag hebben betaald voor advies over een afvalverbrandingsinstallatie, terwijl MOB later een zaak aanspande tegen dezelfde provincie.

Desondanks blijft Vollenbroek vasthouden aan het belang van zijn werk. Zijn strijd draait altijd om het beschermen van de natuur en het afdwingen van naleving van milieuwetten, ongeacht de uitdagingen en kritiek waarmee hij wordt geconfronteerd.

Een bekroonde milieuactivist

Johan Vollenbroek is meerdere keren geëerd voor zijn inzet en doorzettingsvermogen in de milieubescherming. Hij werd in 2008 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Daarnaast ontving hij in 2019 de Clara Meijer-Wichmann Penning voor zijn inspanningen tegen het Nederlandse stikstofbeleid. Een jaar later, in september 2020, kreeg hij tijdens Duurzame Dinsdag het ‘Duurzaam Lintje’ vanwege zijn niet-aflatende strijd om milieuproblemen op de kaart te zetten. Daarbij volgde hij in 2021 de Heimans en Thijsse Prijs, waarmee zijn bijdragen aan natuurbehoud opnieuw werden erkend.

De nalatenschap van Johan Vollenbroek en zijn werk binnen MOB onderstrepen hoe individuen en kleine organisaties een enorme impact kunnen hebben op een gezonde en duurzame toekomst. Door zijn juridische successen is hij een inspiratie geworden voor vele anderen in de strijd tegen klimaatverandering en milieuvervuiling.